Gemideki Organizasyon Şeması
Gemilerin büyüklükleri, sefer yaptıkları bölgeler ve teknolojik imkanları göz önüne alınarak, kaç kişi ile ve hangi yeterlikteki zabitan ile yönetileceği tespit edilir. Tespit edilen sayı ve kalitedeki gemiadamı, şirketlerin personel müdürleri tarafından gemilere gönderilir. Gemiye gönderilen gemiadamları, aşağıda basit bir örneği verilen örgüt şemasına uygun olarak çalışırlar. Her bir gemiadamının bağlı bulunduğu ve sorumlu olduğu bir üst makamı bulunmaktadır.
Kaptan (Süvari Bey)
Geminin sevk ve idaresinden ve bunun sonucunda oluşabilecek her türlü olaydan tam sorumlu kişidir. Gemiye kıç gönderinde dalgalandırdığı ülke dersek, Kaptan da bu ülkenin Cumhurbaşkanı’dır.
Birinci Zabit (İkinci Kaptan – Efendi Kaptan)
Geminin emniyetli yükleme/taşıma/tahliye operasyonlarından Gemi Kaptanı’na sorumludur. ISPS Kodu gereğince gemide bulunması gereken ‘Gemi Güvenlik Zabiti’, Çöp Yönetimi gereği ‘Çevre Kontrol Zabiti’ ve geminin Disiplin Amiridir. Köprü üstünde 04.00-08.00 ve 16.00-20.00 seyir vardiyası tutar. Her sabah mesaiden önce Güverte Reisine yapılacak işleri verir; raspa, boya, yağlama ve bakım tutum gibi. Demir ve yanaşma manevrasında baş tarafta personelin emniyetli çalışmasını denetler ve köprü üstüyle iletişimi sağlar.
İkinci Zabit (Üçüncü Kaptan - Efendi kaptan)
Üçüncü Zabit (Dördüncü Kaptan - Efendi Kaptan)
Genellikle okulundan yeni mezun olmuş geminin en tecrübesiz zabitidir. Bu yüzden 08.00-12.00 ve 20.00-00.00 yani, Gemi Kaptanı’nın ayakta olduğu saatlerde seyir vardiyasını tutar. Gemide bulunan emniyet sistemlerinin (filikalar, yangın söndürücüler, yangın alarmları…) kontrollerini yapar, saptadığı arızaları Gemi Kaptanı’na rapor eder. Gemi personelinin acil durumlara hazırlıklı olması için yapılan eğitim ve talimlerin kaydını tutar. Limandayken, Birinci Zabite operasyonlarda yardım eder.
Baş Makinist (Çarkçıbaşı)
Gemi makinelerinden (ana, yardımcı) Kaptan’a karşı sorumlu kişidir. Buzlukların düzgün çalıştığının kontrolünü yapar. Dümen sisteminin verimli çalışmasını, onarımı ve bakımından sorumludur. Gemi Kaptanına karşı emniyet payı dahil edilerek gelecek yakıt alma limanına kadar yetecek yakıtın bulundurulmasından sorumludur. Yakıt Defterini tutar.
İkinci Makinist (Çarkçı)
Ana makinelerin, yardımcı makinelerin, kazanların, güverte makinelerinin (vinçler, ırgatlar), havalandırma fanlarının, bütün gemide elektrik tesisatı ve aydınlatma sistemi dahil tüm elektrik cihazlarının bakım ve onarımından Baş Makinist’e karşı sorumludur. Ayrıca filika motorlarının, air condition ünitelerinin iyi ve çalışır durumda olmalarını sağlar.
Üçüncü Makinist (Çarkçı)
Hava kompresörleri ile seperatörlerin rutin bakım tutum işleri ile alıştırma işlemlerini (ana makine ve jeneratör enjektörleri, safety ve starting valfları, kompresör valf plate’leri vs.) yapar. Filika motorları, acil durum dizel jeneratörü ile yangın pompasının her an çalışır durumda tutmak. Kazan sularının testi ile kazanların bakım/tutumundan sorumludur.
Dördüncü Makinist (Çarkçı)
Genellikle okuldan yeni mezun olmuş, en tecrübesiz makinisttir. Sintine ve balast pompaları ile bunlara ait valfların bakımını yapar. Makine dairesindeki yangın söndürme teçhizatı, cihaz ile aparatları her an kullanıma hazır bulundurur. Makinelerin yağ ve yakıt harcamalarını hesaplayarak kaydeder, gemiye gelen yedek parça ve malzemelerin teslim alımı ile sayımını yapar. Yakıt alımında iskandil alarak yakıtın taşmasını önler.
Elektrik Zabiti
Geminin bütün elektrik tesisatını ve techizatını, dinamo, alternör, konvertör, ışıklandırma devreleri, elektrikli güç kaynakları, tüm elektrik ve elektronik otomasyon ve bunların alarmları, acil durum alarmları, seyir fenerlerinin, normal ve acil aydınlatmalarının her an çalışır durumda tutmak. Geminin limana giriş ve çıkış öncesi kreyn, vinç ve ırgatların kontrolünü yapar. Gemide bulunan Acil GMDSS, Genel Alarm ve filika motorlarının akülerinin şarjlarını kontrol eder.
Güverte Reisi
Güverte personeli arasında en tecrübeli ve genelde en yaşlı gemicidir. Güverte ve güverte personelinden Birinci Zabite karşı sorumludur. Birinci Zabitin verdiği işleri personele uygun olarak dağıtır. Gemi çöpünün türüne göre ayrılmasında Birinci Zabite yardım eder. Demirlerken ırgatın başında Birinci Zabite yardım eder. Limanda ve seyirde 0800-1700 arasında çalışır.
Gemici
Güverte Reisinin verdiği; raspa ve boya işini yapmak, halat işleri, manevraları, güverte yıkamak, vinçleri ve her türlü güverte donanımlarını yağlamak, yedek parçalarını, makara ile halatlarını değiştirmek, ambarları ve sintinelerini süpürmek, gelen malzemeleri portuç, mağazalar ve kumanyalıklara taşımak, güvertedeki ırgat, vinç, kreyn motorlarını çalıştırmak ve kullanmak, zincirlik, ambarlar, tanklar, portuçlar, su ve balast tanklarının raspa ve boyası ile temizliklerini yapmak, kılavuz çarmıhını atmak, toplamak bakım tutumunu yapmak, borda ve sürme iskelelerin bakım tutumu ve donanımı ile netasını yapar.
Makine Lostromosu (usta)
İkinci Makinistin verdiği işleri yağcılara uygun olarak dağıtır. Seyir ve limanda 0800 – 1700 arasında çalışır. Tüm makine dairesi sintinelerinin temiz bulundurulmasını sağlar, gerekli yerlerin raspa, boya ve yağlama işlerini yapmak.
Fiter
Yeni yapım gemilerde bulundurulmazlar. Daha çok yaşlı ve kondisyonu düşük gemilerde bulunurlar. Makine Lostromosu tarafından verilen torna, tesviye ve kaynak, boru işlerini yapar. Her türlü onarım işlerinde çalışır, gemi atölyesinin temiz olmasını sağlar. Güvertede, donanımlarda ve tanklar ile ambarlarda çıkacak kaynak, boru gibi tamir ve yenileme işlerini uygun biçimde yapar.
Yağcı
En önemli görevleri limanda ve seyirde makine dairesinde vardiya tutmaktır. Vardiyasında makineleri temizlemek, yağlamak, çalışan makinelerin sıcaklık ve basınçlarını kontrol etmek, skavenç mahallerini ve manifoldları temizlemek, gemiye gelen makine malzemelerini taşımak, yerleştirmektir.
Aşçı
Elde bulunan malzemeleri en iyi şekilde kullanarak gemi personelinin yemeğini pişirir. Uzak yol çalışan gemilerde ekmek de pişirirler. Yemek yaparken kullandığı kazan ve kapları da kendisi yıkar. Sefer durumuna göre kumanya ve malzemenin temin edilmesi için liste çıkarır ve Birinci Zabite verir.
Kamarot
Zabitan sınıfının yemek servislerini yapar. Bulaşıkları yıkar. Her gün saat 10.00 ve 15.00’da çayı hazırlar ve servis yapar. Sabah kahvaltı servisini hazırlar. Personel ve Zabitan yemek salonlarının temizliğini yapar. Gemi Kaptanı’nın kamarasını temizler. Gemi revirini, ofislerini ve bu bölümlerdeki tuvalet ve banyoları, kumanyalıkları temizler ve her zaman temiz tutar. Buzdolaplarını temizlemek, defroz etmek, büfe ve salonların tozunu almak, temizlemek, gelen kumanya ve malzemeleri yerlerine taşımak ve yerleştirmektir.
